برای داشتن مغزی سالم و قدرتمند، تغذیه مناسب، مدیریت استرس، انجام ورزش فیزیکی و ورزش ذهن حیاتی هستند. حال می‌خواهیم بدانیم روش های ورزش ذهن چه تفاوتی با فعالیت‌های ذهنی روزانه دارد. این مطلب را با مثالی درباره فعالیت فیزیکی توضیح می‌دهیم. با ما همراه باشید. تفاوت بارزی میان فعالیت فیزیکی و ورزش فیزیکی وجود دارد. هر بار که بدنمان را حرکت می‌دهیم یا یک فعالیت تفریحی مانند بازی بیلیارد انجام می‌دهیم که نیاز به حرکت بدن دارد، یک فعالیت فیزیکی انجام می دهیم؛ اما ورزش فیزیکی مانند پیاده‌روی، به معنای فعالیت تکراری بخش‌های خاصی از بدن است. هم فعالیت فیزیکی و هم ورزش فیزیکی مزایایی برای بدن انسان دارند. ورزش فیزیکی باعث افزایش ظرفیت و قدرت عضلانی می‌شود و کمک می‌کند فرد با بالا رفتن سن، اندام متناسبی داشته باشد.ش
انواع روش های ورزش ذهن چیست؟
روش های ورزش ذهن شامل استفاده ساختاریافته تمرین‌ها یا تکنیک‌های شناختی است و هدف آن بهبود عملکردهای خاص ذهنی است.
به همین ترتیب، روش های ورزش ذهن چیزی فراتر از فعالیت ذهنی است. هرگاه فرد در حالت بیداری باشد، از رویابافی گرفته تا کتاب خواندن یا یادگیری یک زبان جدید، فعالیت ذهنی صورت می‌گیرد؛ اما ورزش ذهن شامل استفاده ساختاریافته تمرین‌ها یا تکنیک‌های شناختی است و هدف آن بهبود عملکردهای خاص ذهنی است.
به روش‌هایی که به طور مستقیم عملکرد مغز را تحت تاثیر قرار می‌دهند، توانمندسازی شناختی گفته می‌شود. همه انسان‌ها به طور ذاتی در جست‌وجو موفقیت و پیشرفت هستند. بهبود توانمندی‌های شناختی به آن‌ها کمک می‌کند تا مهارت‌های شناختی خود را در حوزه‌های مختلف مانند توجه، حافظه، کارکردهای اجرایی، یادگیری و… تقویت کنند.
در روش های ورزش ذهن از انواع مختلفی از روش‌ها مانند برنامه‌های روان‌شناختی، روش‌های دارویی و روش‌های آزمایشگاهی استفاده می‌شود. هر کدام از این روش‌ها با توجه به شرایط جسمی و روحی فرد به او پیشنهاد می‌شود. برخی از این روش‌ها عبارت‌اند از:
1- نوروفیدبک: روش نوروفیدبک مانند روش درمان بیوفیدبک است و بر مغز و سیستم اعصاب مرکزی تمرکز دارد. کاربران با استفاده از این روش می‌توانند ریتم مغزی خود را تعدیل کنند. از این روش در اختلالاتی مانند کمبود توجه، بیش‌فعالی، افسردگی و اختلالات اعتیادی استفاده می‌شود.
منظور از ذهن‌آگاهی روش خاصی از توجه به لحظه حال، با پذیرش و عدم قضاوت است
.
2- ذهن‌آگاهی: این روش زیرمجموعه‌ای از تمرین‌های مدیتیشن است. منظور از ذهن‌آگاهی روش خاصی از توجه به لحظه حال، با پذیرش و عدم قضاوت است. از این روش در حوزه سلامت برای درمان استرس و ترک مصرف الکل و مواد مخدر استفاده می‌شود. ذهن‌آگاهی در افراد سالم نیز برای تقویت حافظه، توجه و حافظه فعال موثر است. در حقیقت ذهن‌آگاهی باعث کاهش آشفتگی ذهنی افراد می‌شود.
3- بازی‌های هدفمند: برخی از بازی‌ها باعث بهبود سرعت پردازش اطلاعات در مغز، توجه پایدار، تقویت و هماهنگی حافظه دیداری می‌شوند. این بازی‌ها دو بعد شناختی و هیجانی در یادگیری را تحت تاثیر قرار می‌دهند؛ با توجه به علاقه و نیازهای شناختی افراد انتخاب می‌شوند و انگیزه آن‌ها را برای یادگیری بیشتر می‌کنند.
4- برنامه‌های آموزش شناختی: یکی دیگر از روش‌های توانمندسازی شناختی، برنامه‌های آموزش شناختی است. این برنامه‌ها مجموعه‌ای از تمرین‌ها، تکالیف استاندار‌دشده و هدایت‌شده هستند که هر کدام از آن‌ها برای هدف آموزشی خاصی طراحی شده‌اند. این تمرین‌ها کارکردهای شناختی گسترده‌ای شامل توجه، حافظه، قدرت تمرکز، حل مسئله، یادگیری و… را تقویت می‌کند.
برنامه‌هایی که باعث می‌شوند عملکرد فرد در یک حوزه شناختی بهبود یابد یا در همان سطح موجود حفظ شود برای سالمندان بسیار مفید هستند؛ به‌‌ویژه اگر این تمرینات به صورت گروهی انجام شوند. برنامه‌های گروهی باعث می‌شوند افراد انگیزه بگیرند و به همراه سایر هم‌گروهی‌های خود مهارت حل مسئله را در خود تقویت کنند.
5- برنامه‌های تحریک ذهنی: این برنامه‌ها فعالیت‌هایی هستند که باعث تحریک ذهن می‌شوند. برای مثال فعالیت‌های روزانه‌ای مانند مطالعه کردن، گوش دادن به موسیقی، بازی شطرنج، درست کردن پازل، حل جدول و… نمونه‌هایی از برنامه‌های تحریک ذهنی هستند. این برنامه‌های به اندازه برنامه‌های آموزش شناختی می‌توانند باعث بهبود عملکرد شناختی شوند.
درک تفاوت میان فعالیت ذهنی و ورزش ذهن بسیار مهم است. به عنوان مثال، بسیاری از مردم تصور می‌کنند با حل کردن روزانه جدول، بهترین کار را برای مغز خود انجام می‌دهند؛ اما حقیقت این است که حل جدول کلمات متقاطع محدوده نسبتا کوچکی از مهارت‌های شناختی را به چالش می‌کشد و در نتیجه بخش محدودی از مغز را تحریک می‌کند. بر اساس نتایج تحقیقی که در سال 1999 انجام شد، کسب مهارت فرد در حل کردن جدول کلمات متقاطع، تاثیری بر بهبود عملکرد همگام با افزایش سن ندارد؛ حتی در کارهایی که نیاز به استفاده از لغات و استدلال دارند.
حل کردن جدول کلمات متقاطع باعث ایجاد فعالیت ذهنی می‌شود؛ اما از روش های ورزش ذهن به حساب نمی‌آید. این یافته علمی در واقع به کلید واژه “تنوع” در تربیت مغز اشاره می‌کند. انسان به ورزش‌های ذهنی چالش‌برانگیز متنوعی نیاز دارد تا کل مغز خود را تحریک کند. یعنی یک فعالیت خاص هر قدر هم که سخت و پر از چالش باشد، برای حفظ کارکرد مغز در سطح بالا کافی نیست. حتی اگر هدف فرد بهبود عملکرد حافظه خود باشد، سایر عملکردهای مغزی نیز باید تحریک شوند تا فرد به هدف خود برسد؛ برای مثال دقت و تمرکز برای داشتن حافظه‌ای قدرتمند ضروری است.
برنامه‌های آموزشی سیستماتیک مغز بهتر و موثرتر از فعالیت‌های ذهنی روزانه تصادفی می‌توانند منجر به تغییرات مغزی شوند. البته ترکیبی از هر دو می‌تواند ایده‌آل باشد. یادگیری یک مهارت پیچیده مانند نواختن پیانو به آموزش و توسعه بخش‌هایی از مغز کمک می‌کند. برنامه‌های آموزشی نیز می‌توانند به آموزش بخش‌های دیگر مغز منجر شوند.
ورزش ذهن دو مشخصه اصلی دارد تا بتواند مغز را به اندازه لازم تحریک کند:
مشخصه‌های روش های ورزش ذهن
فعالیت‌های جدید و پیچیده، ورزش‌های ذهنی خوبی هستند. انجام انواع روش های ورزش ذهن همان گونه به سلامت ذهنی فرد کمک می‌کند که انجام ورزش‌های فیزیکی به سلامت بدن او کمک می‌کند و همانطور که انجام ورزش‌های فیزیکی متنوع مانند ایروبیک، تمرینات قدرتی و کششی بهتر از انجام فقط یک ورزش است؛ انجام ورزش های ذهنی گوناگون نیز برای مغز بسیار بهتر است.
زندگی اکثر انسان‌ها از روتین‌های ثابتی تشکیل شده است که توسط ناخودآگاه انجام می‌شوند و به انرژی مغزی بسیار کمی احتیاج دارند. بدین صورت کار پیچید‌ه‌ای مانند رانندگی با صرف تلاش ذهنی اندک انجام می‌شود و زندگی را آسان‌تر می‌کند؛ اما نه تنها مغز را تحریک نمی‌کند، بلکه بر اثر انجام روتین‌های بیش از حد آن را کند و تنبل می‌کند. درست همان گونه که بدن انسان در فقدان فعالیت‌های فیزیکی، سست و بی‌حال می‌شود. تغییر دادن این روتین‌های روزانه کلید داشتن ذهنی سالم‌تر و قدرتمندتر است.
تمامی حقوق مادی و معنوی این سایت متعلق به سایت دکتر مرجان محمدیان می باشد.
طراحی و پیاده سازی توسط تیم تخصصی وطن دیزاین
مطمئن باشید که نظرات شما بسیار دقیق مطالعه خواهد شد و به آن پاسخ خواهیم داد ، هر نظری که برای ما می نویسید قوت قلبی برای حال ما خواهد بود