چگونه تمرکز کنیم؟

چکیده این مطلب :

 

احتمالا تا به حال برای شما هم پیش آمده که خواسته‌اید مطالعه کنید ولی یک صدای ناهنجار ممتد مانند یک گروهان، بر رشته‌های عصبی مغزتان رژه می‌رود و یک لحظه هم آرام نمی‌گیرد. این صدا شدیدا تمرکز حواس ما را به هم می‌زند به طوریکه حتی مدتی بعد از ساکت شدنش، هرچقدر هم تلاش کنیم خبری از تمرکز نیست و یا اینکه هربار قصد داشته‌ایم کاملا بر کاری تمرکز کنیم خود به خود حواسمان به موارد دیگر پرت شده است. تا انتهای مقاله همراه ما باشید.

گاهی اوقات چنان برچیزی تمرکز می کنیم که اصلا متوجه وقایع اطرافمان نمی‌شویم. اما چه اتفاقی می‌افتد؟

ما همواره بر چیزی تمرکز داریم. اما زمانی که می خواهیم آن را تحت کنترل خود در بیاوریم بدون در نظر گرفتن عوامل موثر بر تمرکز، این کار را می‌کنیم که طبیعاتا نتیجه دهنده نیست. مثلا در اثر وارد شدن یک شوک هیجانی ممکن است مدتی دچار حواسپرتی شویم و به جای افزایش تمرکز بر موضوع مورد نظر، مدام به آن شوک فکر کنیم.

 

در واقع ما همچنان تمرکز داریم اما نه به موضوع مورد نظر، بلکه به موضوع شوک. حال اگر همزمان سروصدای تلویزیون هم اضافه شود سعی می‌کنیم با خاموش کردن آن، بر موضوع مورد نظر تمرکز کنیم. معمولا عوامل اصلی تمرکز به صورت مخفیانه روی ما اثر می‌گذارند بنابراین آن‌ها را نمی‌بینیم و تقصیر را به گردن عوامل فرعی می‌اندازیم.

 

اگر دقت کرده باشید گاهی در اوج سروصدا و شلوغی و شاید استرس بر موضوعی متمرکز می‌شویم که بعد از آن خودمان هم تعجب می‌کنیم. علت چنین اتفاقی دقیقا در نظر گرفتن عوامل مخفی و تاثیرگذار تمرکز است که معمولا ناخوداگاه اتفاق می‌افتد.

 

  • در ادامه به چند مورد از این عوامل اشاره‌ای می کنم:

 

اولویت‌های ذهن برای افزایش تمرکز:

ذهن معمولا به چیزی که لذت بخش باشد بیشترین اولویت را می‌دهد.ممکن است در شلوغی و سروصدا بتوانیم چرخی در اینستاگرام و دیگر شبکه‌های اجتماعی بزنیم و ذره‌ای حواسمان پرت نشود.

 

حتی ممکن است هنگام صحبت با کسی که به او علاقه‌مندیم اصلا متوجه حضور دیگران نشویم. ولی اگر بخواهیم پروژه‌ای را به پایان برسانیم که چندان هم به آن علاقه‌ای نداریم همه چیز در دنیا بهانه خوبی می‌شود که بگوییم تمرکز ندارم.

 

 

استعداد:

  • اگر بخواهیم استعداد را ساده تعریف کنیم اینگونه است که:

زمانی که کاری را بدون صرف انرژی زیاد و بدون دانش قبلی، به راحتی انجام دهیم، ما در این کار استعداد داریم. حال زمانی که در کاری استعداد داریم، انرژی کمتری از مغز می‌گیریم و در نتیجه باعث افزایش تمرکز ما در آن کار می‌شود. چه بسا آن‌که عوامل به ظاهر تمرکزگیر هم در این شرایط وجود داشته باشند.حتی می‌توان گفت زمانی که در چیزی استعداد داریم در واقع خلاقیت خود را آزاد کرده‌ایم. به بیان دیگر برای افزایش مهارت تفکر خلاق، تمرکز یک نیاز ضروریست و معمولا در چیزهایی که استعداد داریم خلاق هم هستیم چون به راحتی می‌توانیم بر آن‌ها تمرکز کنیم.

 

پشیمانی:

ما در طول روز دائما از کارهایمان پشیمان می‌شویم ولی این پشیمانی گاهی آنقدر کوچک است که اصلا متوجه آن نمی‌شویم. مثلا از گفتن یک حرف به یک شخص خاص یا از وراجی ناخوداگاه خود و یا حتی از تسلیم شدن برای رسیدن به هدف به صورت دائم پشیمان می‌شویم. معمولا این پشیمانی با یک تصمیم جدید پایان می‌یابد و ما برای گرفتن هر تصمیم نیاز به تمرکز زیادی داریم بنابراین هر لحظه ممکن است تمرکز خود را نسبت به موضوع مورد نظر از دست بدهیم زیرا دچار یک پشیمانی هرچند کوچک شده‌ایم.

 

حال با دانستن این موضوع شاید برای شما سوال شده باشد که چگونه می‌توان تمرکز خود را افزایش دهیم؟ اگر به دنبال پاسخ این سوال هستید با ادامه مقاله همراه باشید.

 

راه های افزایش تمرکز

پرداختن به اختلالات:

بله درست متوجه شدید. زمانی که می‌خواهید بر چیزی تمرکز کنید و مدام فکر انجام کار دیگری ذهن شما را قلقلک می‌دهد، چه کاری انجام می‌دهید؟ معمولا اکثر افراد با آن مقابله و می‌خواند که دیگر به آن موضوع فکر نکنند که قطعا در این مسیر شکست می‌خورند. فراموش نکنید در چنین شرایطی اولویت ذهنی با آن اختلال است پس دست به کار شوید و نیاز ذهن خود را برطرف کنید. شاید چرخ زدن در شبکه‌های اجتماعی باشد. به راحتی زمان کمی را به این کار اختصاص دهید تا ذهنتان آرام بگیرد و سپس مشغول کار اصلی شوید. البته پیش‌فرض بر این است که شما به کار مورد نظرتان علاقه دارید ولی در آن لحظه نمی‌توانید بر انجامش تمرکز کنید زیرا در غیر این صورت هر بار که نیاز ذهن خود را برطرف می‌کنید بیشتر هم وسوسه می‌شوید که دوباره چنین کاری را انجام دهید.

 

اختصاص زمان:

همه ما در یک زمان خاص ناگهان به خودمان می آییم و دوست داریم هیچ کاری انجام ندهیم و فقط فکر کنیم و فکر کنیم و فکر کنیم. این زمان برای بعضی افراد ممکن است دقایقی قبل از خواب باشد یا هنگام تنها غذا خوردن و یا حتی اول صبح هنگام بیدار شدن.

 

معمولا اکثر ما این فرصت بی نظیر را هدر داده و آن را صرف فکر کردن‌های بیهوده می‌کنیم. به جای چنین کاری بهتر است به مرتب کردن افکارمان بپردازیم و سعی کنیم هرکدام را سرجای خود بگذاریم. با این کار هر فکری به موقع در ذهنمان نقش می بندد و باعث حواسپرتی نمی‌شود.

 

 

گیرانداختن خودتان:

اصولا همه ما در برخی موارد فراموش‌کاریم. گاهی هم کاملا به صورت عمد چیزی را که دوست نداریم فراموش می‌کنیم. مواردی که ناخودآگاه فراموش کرده‌ایم معمولا مهم‌تر هستند زیرا عجیب است که ما برای کاری هیجان داشته باشیم و آن را فراموش کنیم. اما گاهی به علت مشغله یا سهل‌انگاری خودمان فراموش می‌کنیم که قرار بود چه کاری انجام دهیم. بنابراین برای جلوگیری از حواسپرتی لازم است مدیریت زمان را به خوبی یاد بگیریم و اینگونه خودمان را گیر بیاندازیم. می‌توانید جمله‌ای نسبتا طعنه آمیز در یادآوری‌های تلفن همراه خود بنویسید که در تاریخ معین ان جمله را به شما نشان دهد. مثل: مرسی که فلان کار را انجام دادی!!

یا می‌توانید به فردی که هرروز او را می‌بینید بسپارید که شما را در موارد لازم گیر بیاندازد و موارد مهم را به شما یادآوری کند.

 

 

پلانکتون نباشید:

شخصی می‌گفت: بعضی آدم‌ها مثل پلانکتون هستند، موج دریا هرکجا که بخواهد آن‌ها را با خود می‌برد. اگر برای خودتان مقصدی تعیین نکنید، تمرکز کردن روی کار مورد نظرتان کاملا غیرممکن است.اما مقصدی که انتخاب می‌کنید خیلی دور نباشد. وقتی با یک دوربین مسافت بسیار دوری را می‌بینیم آنقدر لرزش در آن وجود دارد که تمرکز بر یک نقطه کار بسیار سختیست. در زندگی واقعی هم همین‌طور است. هدف‌های کوچک و دست‌یافتنی را انتخاب کنید و سعی کنید آن‌ها را بدست آورید. اینگونه چه بخواهید و چه نخواهید بر کار موردنظرتان تمرکز کرده‌اید.

 

 

روش اول: تمرکز فعال را تمرین کنید

 

1. در حال کار کردن، نت‌برداری کنید

یکی از موثرترین راه‌ها برای اینکه بدانیم چگونه تمرکز کنیم، این است که آنچه که در حال یادگیری‌اش هستید،‌ را با دست بنویسید. برخلاف تایپ کردن، این کار شما را وادار می‌کند تا با کاری فیزیکی، در فرآیند یادگیری درگیر شوید و ذهن‌تان بیشتر بر آن تمرکز کند.

 

2. خط خطی کنید

فکر طولانی نشانه‌ی این است که افراد توجه نمی‌کنند و ظاهرا برخی از افرادی که زیاد فکر می‌کنند، نقاشی‌های بی‌هدف بیشتری می‌کشند. خط‌ خطی کنید،‌ حتی اگر خطوط مورب و بی‌مفهومی می‌کشید. برخی مطالعات نشان می‌دهد که این کار به ذهن شما کمک می‌کند تا به موضوع مورد نظر توجه کرده و بر آن متمرکز بماند. از حوصله‌سررفتگی جلوگیری کنید و با فعال نگه داشتن ذهن‌تان، بیشتر یاد بگیرید.

 

3. در حین کار، با صدای بلند با خودتان صحبت کنید.

مانند خط‌ خطی کردن و نت‌برداری، ثابت شده که بلند صحبت کردن در زمان کار یا مطالعه باعث می‌شود آنچه که می‌خوانید و ایده‌هایی که در ذهن‌تان است،‌ درونی شود؛ البته ممکن است اطرافیان‌تان فکر کنند که حال‌تان خوش نیست. مانند نوشتن، بیان شفاهی شما را وادار می‌کند تا از کلمات استفاده کنید که باعث شکل‌گیری فرآیندی دو مرحله‌ای در یادگیری می‌شود که هم یادآوری را برای‌تان آسان‌تر می‌کند و هم شما را در موضوع بیشتر درگیر می‌کند.

اگر خجالت می‌کشید، مکانی خلوت با سکوت کامل پیدا کنید یا منتظر شوید تا اطرافیان‌تان از پیش شما بروند و تنها شوید. یا راحت‌تر این است که اصلا نگران نباشید که دیگران در موردتان چه فکری می‌کنند. با خودتان صحبت کنید چون همه این کار را می‌کنند!

 

روش دوم:‌ برنامه‌ریزی کنید

1. بهترین زمان برای کار کردن را مشخص کنید

در پاسخ به این سوال که چگونه تمرکز کنیم، باید گفت که برنامه‌ریزی فراموش‌تان نشود. اول کشف کنید که فرد سحرخیزی هستید یا شب‌زنده‌دارید. شاید زمان طلایی برای‌تان فقط بعد از ناهار باشد. زمانی در روز که در بهترین موقعیت هستید را پیدا کنید و زندگی خود را بر اساس آن تنظیم کنید. اگر از نظر روانی ساعت 3 صبح مشتاق مطالعه هستید،‌ بی‌فایده است که تظاهر کنید سحرخیز هستید.

 

2. برای هر روز، در ابتدای همان روز برنامه ریزی کنید

ایجاد برنامه‌ای برای خودتان به از بین بردن افکار مزاحم و استرس کمک می‌کند. هر چیزی که باید در یک روز انجام دهید را مشخص کنید و تلاش کنید تا زمان مورد نیاز برای انجام آن را پیش‌بینی کنید. کمی زمان آزاد هم در نظر بگیرید،‌ برای وقتی که زمان بیشتری برای کامل کردن پیش‌نویس مقاله‌تان یا آماده کردن ارائه‌ای برای کارتان نیاز داشته باشید.

 

سعی کنید یک چیز را به بهترین شکل در زمانی معین انجام دهید. زمانی که برای خوردن صبحانه و خواندن روزنامه است، فقط صبحانه بخورید و روزنامه بخوانید. نیازی نیست مثلا نگران مطالعه‌ی مقاله‌ای باشید که قرار است ساعت 4:30 بعدازظهر، بعد از برگشتن از سر کار و قبل از قرار شام‌تان، انجام دهید.